Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
00 days
21 hrs
40 mins
58 secs
VIÊM GÂN VÙNG MỎM TRÂM QUAY CỔ TAY
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay là tình trạng viêm đau các gân ở cổ tay và ngón cái.
Tình trạng này nếu không được điều trị có thể khiến gặp khó khi sử dụng bàn tay, ngón tay, đồng thời hạn chế phạm vi chuyển động của cổ tay.
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay hay còn gọi là hội chứng de Quervain là một tình trạng đau nhức ảnh hưởng đến các gân ở phía ngón cái của cổ tay.
Bị viêm bao gân de Quervain, có thể sẽ bị đau cổ tay khi xoay hoặc nắm bất cứ thứ gì.
Mặc dù nguyên nhân chính xác gây ra bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay chưa được biết rõ, nhưng bất kỳ hoạt động nào dựa vào chuyển động của bàn tay hoặc cổ tay lặp đi lặp lại - chẳng hạn như làm việc trong vườn, chơi gôn hoặc chơi thể thao cầm vợt hoặc nâng vật nặng - đều có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.
Triệu chứng của viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Đau, sưng gần gốc ngón tay cái
Khó cử động ngón tay cái và cổ tay khi bạn đang làm việc gì đó liên quan đến việc cầm nắm
Đau dọc mặt sau ngón tay cái, trực tiếp trên hai gân.
Tình trạng này có thể xảy ra dần dần hoặc bắt đầu một cách đột ngột.
Trong cả hai trường hợp, cơn đau có thể lan đến ngón tay cái hoặc lên cẳng tay.
Có thể thấy khó và đau khi cử động ngón tay cái, đặc biệt khi cố gắng véo hoặc cầm nắm đồ vật.
Cơn đau có thể trở nên tồi tệ hơn khi bạn cử động ngón tay cái hoặc cổ tay.
Nguyên nhân gây viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Việc vận động cổ tay quá mức được cho là có liên quan đến bệnh viêm bao gân de Quervain.
Gân là cấu trúc giống như sợi dây để gắn cơ với xương.
Khi cầm, nắm, véo hoặc vặn bất cứ thứ gì trong tay, hai gân ở cổ tay và ngón cái dưới trượt trong đường hầm được bao bọc bởi bao hoạt dịch gân.
Việc lặp đi lặp lại một chuyển động thường xuyên có thể gây kích ứng vỏ bọc xung quanh hai gân, làm dày và sưng lên làm hạn chế vận động của gân.
Các nguyên nhân khác gây ra bệnh viêm bao gân de Quervain bao gồm:
Tuổi tác:
Độ tuổi từ 30 đến 50, n có nguy cơ mắc bệnh viêm bao gân vùng mỏm trâm quay cổ tay cao hơn các nhóm tuổi khác, kể cả trẻ em
Giới tính:
Tình trạng này thường gặp phổ biến hơn ở phụ nữ
Mang thai:
Tình trạng này có thể liên quan đến thai kỳ
Chăm sóc trẻ:
Việc bồng bế trẻ liên tục phải sử dụng lực của ngón tay cái nhiều có thể là yếu tố gây nên viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Công việc hoặc sở thích liên quan đến chuyển động tay và cổ tay lặp đi lặp lại:
Những hoạt động này có thể góp phần gây ra bệnh viêm bao gân de Quervain.
Chẩn đoán viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Để chẩn đoán bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay, bác sĩ sẽ kiểm tra bàn tay để xem liệu có cảm thấy đau khi bị ấn lên mặt ngón tay cái của cổ tay hay không.
Bác sĩ cũng sẽ thực hiện nghiệm pháp Finkelstein, sẽ được yêu cầu gấp ngón tay cái vào trong lòng bàn tay và gấp các ngón tay trùm lên ngón tay cái.
Uốn cong cổ tay về phía ngón tay út.
Nếu điều này gây đau ở vùng gân dạng dài và gân duỗi ngắn ngón cái hoặc ở gốc ngón cái, có khả năng bị viêm bao gân de Quervain.
Điều trị viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Mục tiêu điều trị nhằm giảm viêm, duy trì cử động ở ngón tay cái và ngăn ngừa tái phát.
Nếu bắt đầu điều trị sớm, các triệu chứng sẽ cải thiện trong vòng bốn đến sáu tuần.
Nếu viêm bao gân bắt đầu trong khi mang thai, các triệu chứng có thể kết thúc vào khoảng cuối của thai kỳ hoặc khi cho con bú.
Một số phương pháp điều trị hiện nay như:
Dùng thuốc:
Để giảm đau và sưng, bác sĩ có thể cho sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn, như ibuprofen, naproxen.
Có thể đề nghị tiêm thuốc corticosteroid vào bao gân để giảm sưng.
Nếu bắt đầu điều trị trong vòng sáu tháng đầu khi có các triệu chứng, hầu hết mọi người sẽ hồi phục hoàn toàn sau khi tiêm corticosteroid, thường chỉ sau một lần tiêm.
Nẹp và vật lý trị liệu:
Bác sĩ có thể sẽ sử dụng thanh nẹp giữ cố định ngón tay cái và cổ tay.
Đeo nẹp 24 giờ một ngày trong 4 đến 6 tuần.
Phẫu thuật:
Nếu những phương pháp điều trị nêu trên không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nhằm giải phóng vỏ bọc gân để gân có thể di chuyển trơn tru.
Đây là một thủ tục ngoại trú.
Sau phẫu thuật sẽ cần gặp bác sĩ vật lý trị liệu để thực hiện các bài tập nhằm tăng cường sức mạnh cho ngón tay cái và cổ tay.
Các biện pháp khắc phục tại nhà và thay đổi lối sống:
Chườm đá vùng bị sưng đau để giảm viêm.
Ngừng làm bất cứ điều gì khiến tình trạng tồi tệ hơn.
Tránh các chuyển động lặp lại và các động tác vặn, véo bằng cổ tay và ngón cái.
TIP
Viêm gân vùng mỏm tram quay cổ tay hay hội chứng de Quervain là một bệnh lý gây ra đau đớn và sưng ở gốc ngón tay cái.
Người mắc bệnh thường gặp khó khăn khi xoay cổ tay hoặc cố gắng nắm, cầm vật thể.
Mặc dù nguyên nhân chính chưa được xác định, tuy nhiên, các hoạt động đòi hỏi sự lặp lại của cử động của cổ tay và ngón cái như làm vườn, chơi golf, sử dụng vợt thể thao hoặc nâng vật nặng có thể là nguyên nhân gây nên tình trạng này.
Những triệu chứng của bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Đau và sưng ở gốc ngón tay cái là những triệu chứng phổ biến nhất.
Khó khăn trong việc cử động ngón tay cái và cổ tay khi tham gia vào các hoạt động đòi hỏi sự cầm nắm.
Đau dọc theo mặt sau của ngón tay cái, trực tiếp trên hai gân.
Tình trạng này có thể xuất hiện dần dần hoặc bắt đầu đột ngột.
Trong cả hai trường hợp, cơn đau có thể lan đến ngón tay cái hoặc lên cẳng tay, làm cho việc cử động ngón tay cái hoặc cổ tay trở nên khó khăn và đau đớn hơn.
Nguyên nhân gây viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Mặc dù nguyên nhân chính xác gây nên bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay chưa được xác định, tuy nhiên việc vận động cổ tay quá mức được cho là một nguyên nhân có liên quan đến viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay.
Gân là cấu trúc tương tự như sợi dây kết nối cơ với xương.
Khi thực hiện các hoạt động đòi hỏi sự cử động của cổ tay và ngón cái, hai gân ở cổ tay và ngón cái trượt trong một hầm bao gân.
Sự lặp lại của các cử động này có thể gây kích ứng và làm cho bao gân sưng to và dày hơn, hạn chế sự di chuyển của gân.
Các nguyên nhân khác có thể gây ra viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay, bao gồm:
Chấn thương trực tiếp ở cổ tay có thể hạn chế chuyển động của gân.
Viêm khớp cũng là 1 trong những nguyên nhân gây viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay.
Những yếu tố nguy cơ nào gây viêm bao gân mỏm trâm quay cổ tay?
Có một số yếu tố nguy cơ có thể tạo điều kiện gây nên viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay cụ thể như:
Tuổi tác:
Người ở độ tuổi từ 30 - 50 có nguy cơ cao hơn so với các nhóm tuổi khác, kể cả trẻ em.
Giới tính:
Tình trạng này thường phổ biến hơn ở phụ nữ.
Mang thai:
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay có thể liên quan đến thai kỳ.
Chăm sóc trẻ em:
Nếu phải liên tục bế trẻ sử dụng ngón tay cái, có thể tạo điều kiện cho viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay.
Công việc hoặc sở thích liên quan đến cử động tay và cổ tay lặp đi lặp lại cũng có thể góp phần gây ra bệnh viêm bao gân De Quervain.
Chẩn đoán viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay như thế nào?
Để chẩn đoán viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra bàn tay để xem liệu có cảm thấy đau khi có áp lực lên phía trên ngón tay cái của cổ tay hay không.
Bác sĩ cũng có thể thực hiện thử nghiệm Finkelstein, trong đó sẽ gập ngón tay cái vào lòng bàn tay và gập các ngón tay khác lên ngón tay cái.
Sau đó, sẽ uốn cong cổ tay về phía ngón tay út.
Nếu điều này gây ra đau ở vùng gân dạng dài và gân duỗi ngắn ngón cái hoặc ở gốc ngón cái, có khả năng bị viêm bao gân De Quervain.
VIÊM GÂN VÙNG MỎM TRÂM QUAY CỔ TAY
(De quervain syndrome)
1. ĐẠI CƯƠNG
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay (De Quervain syndrome) là bệnh lý viêm bao gân cơ dạng dài và duỗi ngắn ngón tay cái do nhà phẫu thuật người Thuỵ Sỹ Fréderic De Quervain phát hiện năm 1895.
Bệnh thường gặp ở nữ giới từ 30 đến 50 tuổi.
Bình thường cơ dạng dài và cơ duỗi ngắn ngón cái trượt trong đường hầm được bao bọc bởi bao hoạt dịch gân, có tác dụng làm trơn để hai gân trượt được dễ dàng.
Khi bao gân này bị viêm sẽ sưng phồng lên gây ra hiện tượng chèn ép dẫn đến hạn chế vận động của gân trong đường hầm gọi là hội chứng De Querrvain.
2. NGUYÊN NHÂN
Nguyên nhân còn chưa rõ (tự phát).
Tuy nhiên có một số yếu tố nguy cơ như:
- Các chấn thương vùng cổ bàn tay.
- Phụ nữ có thai và cho con bú.
- Các nghề nghiệp phải sử dụng bàn tay nhiều như làm ruộng, giáo viên, phẫu thuật, cắt tóc, nội trợ.
Vi chấn thương (các động tác lặp lại nhiều lần như cầm, nắm, xoay, vặn của cổ tay và ngón cái) là điều kiện thuận lợi gây nên viêm bao gân.
- Trong một số trường hợp có sự kết hợp với một số bệnh khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp.
3. CHẨN ĐOÁN
3.1. Lâm sàng
- Đau vùng mỏm trâm quay, đau tăng khi vận động ngón cái, đau liên tục nhất là về đêm.
Đau có thể lan ra ngón cái và lan lên cẳng tay.
- Sưng nề vùng mỏm trâm quay.
- Phụ nữ có thai và cho con bú.
- Sờ thấy bao gân dầy lên, có khi có nóng, đỏ, ấn vào đau hơn.
- Khó nắm tay. Khi vận động ngón cái có thể nghe thấy tiếng kêu cót két.
- Test Finkelstein: gấp ngón cái và khép về phía ngón 5 vào trong lòng bàn tay.
Nắm các ngón tay trùm lên ngón cái. Uốn cổ tay về phía xương trụ.
Nếu bệnh nhân thấy đau chói vùng gân dạng dài và gân duỗi ngắn ngón cái hoặc ở gốc ngón cái là dấu hiệu dương tính của nghiệm pháp.
3.2. Cận lâm sàng
- Có thể siêu âm vùng mỏm trâm quay: Hình ảnh gân dạng dài và duỗi ngắn dầy lên, bao gân dầy, có dịch quanh gân.
- Có thể thấy hình ảnh tăng sinh mạch trong gân hoặc bao gân trên Doppler năng lượng (PW).
- Làm thêm các xét nghiệm cơ bản (đường máu, chức năng gan, thận...).
3.3. Chẩn đoán xác định
Chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa vào khám lâm sàng.
Triệu chứng đau chói vùng mỏm trâm quay và test Finkelstein dương tính là bắt buộc phải có để chẩn đoán xác định bệnh.
Cũng cần đánh giá các yếu tố nguyên nhân hay yếu tố nguyên nhân gây bệnh như tiền sử nghề nghiệp, chấn thương vùng cổ bàn tay, các bệnh khớp kèm theo như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp.
Có thể sử dụng thêm siêu âm vùng mỏm trâm quay ở cơ sở y tế có điều kiện.
3.4. Chẩn đoán phân biệt
- Viêm màng hoạt dịch khớp cổ tay.
- Thoái hóa khớp gốc ngón tay cái.
- Viêm bao hoạt dịch gân cơ duỗi cổ tay quay ngắn và dài.
- Chèn ép nhánh nông thần kinh quay.
4. ĐIỀU TRỊ
4.1. Nguyên tắc chung
- Kết hợp nhiều phương pháp điều trị:
Không dùng thuốc, dùng thuốc, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng, ngoại khoa.
- Dự phòng bệnh tái phát: Loại bỏ các yếu tố nguy cơ, chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý, chú ý tư thế lao động đúng..
4.2. Điều trị cụ thể
4.2.1. Các phương pháp không dùng thuốc
- Giảm hoặc ngừng vận động cổ tay và ngón tay cái (thường 4 - 6 tuần).
- Trường hợp sưng đau nhiều nên dùng băng nẹp cổ tay và ngón cái liên tục trong 3 - 6 tuần ở tư thế cổ tay để nguyên, ngón cái dạng 45 độ so với trục xương quay và gấp 10 độ.
- Chườm lạnh.
- Điều trị bằng sử dụng laser màu, siêu âm, xung điện kích thích thần kinh qua da (TENS – transcutaneous elactrical nerve stimulation) để giảm đau, chống viêm
4.2.2. Dùng thuốc
- Thuốc chống viêm không steroid bôi tại chỗ: thuốc diclofenac dạng bôi:
Bôi 2-3 lần/ngày.
- Thuốc giảm đau: acetaminophen (Paracetamol): 0,5g x 2-4 viên /24h.
- Thuốc chống viêm không streroid đường uống.
Dùng một trong các loại thuốc sau: diclofenac 50mg x 2 viên/24h; meloxicam 7,5mg x 1-2 viên/24h; celecoxib 200 mg x 1 – 2 viên/24h.
- Tiêm corticoid trong bao gân De Quervain. Cần tránh tiêm vào mạch máu.
Do vậy tốt nhất là nên tiêm corticoid dưới hướng dẫn của siêu âm do tính chính xác, độ an
toàn cao.
Chỉ các bác sĩ được đào tạo chuyên khoa khớp mới được tiêm corticoid trong bao gân vì có nguy cơ đứt gân khi tiêm vào gân hay nhiễm trùng.
Các chế phẩm:
+ Hydrocortison acetat là loại tác dụng nhanh, thời gian bán huỷ ngắn.
Liều cho một lần tiêm trong bao khớp là 0,3ml.
Tiêm không quá ba lần cho mỗi đợt điều trị.
+ Methyl prednisolon acetat là loại tác dụng kéo dài, liều dùng 0,3 ml/1 lần, mỗi đợt tiêm hai lần. Mỗi năm không quá ba đợt.
+ Betamethasone (tên đầy đủ: betamethasone pripionate):
Liều dùng 0,3ml/1 lần tiêm.
4.2.3. Điều trị ngoại khoa
Chỉ áp dụng khi tất cả các biện pháp trên không hiệu quả.
Can thiệp phẫu thuật tạo ra nhiều không gian hơn cho gân hoạt động để gân không cọ xát vào đường hầm.
Sau mổ, có thể tham gia phục hồi chức năng.
Sau khi cắt chỉ, tập các bài tập chủ động để tăng dần biên độ và sức mạnh của các cơ.
5. TIẾN TRIỂN VÀ BIẾN CHỨNG
Hội chứng De Quervain đa số diễn biến từ từ và kéo dài; triệu chứng thường không rầm rộ.
Đôi khi bệnh nhân chỉ đau và hạn chế vận động nhẹ.
Tuy nhiên bệnh ảnh hưởng nhiều đến khả năng lao động, sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, làm giảm năng suất lao động, đặc biệt là khi làm các động tác cần đến hoạt động tinh tế của bàn tay.
6. PHÒNG BỆNH
- Tránh các hoạt động bàn tay, cổ tay lặp đi lặp lại trong thời gian dài;
Cần xen kẽ thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
Cũng cần tập luyện cho gân dẻo dai qua những bài tập cho gân khớp vùng cổ tay.
- Không nên xoa bóp thuốc rượu, dầu nóng vì dễ làm tình trạng viêm nặng thêm.
Không nên nắn bẻ khớp vì sẽ làm tổn thương thêm gân khớp.
- Ngoài ra, nên có chế độ ăn đầy đủ sinh tố, đặc biệt ở phụ nữ khi mang thai hay sau khi sinh.
Ở người lớn tuổi, nên bổ sung thêm calci, dùng sữa và các sản phẩm của sữa (sữa chua, phomat).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Carlton A. William W; “Corticosteroid Injection for Treatment of de Quervain’s Tenosynovitis” A Pooled Quantitative Literature Evaluation, 2003; p1- 3
2. Cyriac Peters - Veluthamaningal, Winters JC; “Randomised controlled trial of local corticosteroid injections for de Quervains”; 2009; p1- 8
3. M, Moghazy K; “Ultrasonographic diagnosis of the de Quervain’s tenosynovitis”; Ann Rheum Dis 2002; p61:1034-5.
4. Peters-Veluthamaningal C, Windt DA; “Corticosteroid injection for de Quervain's tenosynovitis”; Cochrane Database Syst Rev, 2009:CD005616.
5. Seyed A.M, Seyed A.A; “ Methylprednisolone Acetate Injection Plus Casting Versus Casting Alone for the Treatment ofde Quervain’s Tenosynovitis23”; December 2008; p270 -275.
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay là tình trạng viêm đau các gân ở cổ tay và ngón cái.
Tình trạng này nếu không được điều trị có thể khiến gặp khó khi sử dụng bàn tay, ngón tay, đồng thời hạn chế phạm vi chuyển động của cổ tay.
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay hay còn gọi là hội chứng de Quervain là một tình trạng đau nhức ảnh hưởng đến các gân ở phía ngón cái của cổ tay.
Bị viêm bao gân de Quervain, có thể sẽ bị đau cổ tay khi xoay hoặc nắm bất cứ thứ gì.
Mặc dù nguyên nhân chính xác gây ra bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay chưa được biết rõ, nhưng bất kỳ hoạt động nào dựa vào chuyển động của bàn tay hoặc cổ tay lặp đi lặp lại - chẳng hạn như làm việc trong vườn, chơi gôn hoặc chơi thể thao cầm vợt hoặc nâng vật nặng - đều có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.
Triệu chứng của viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Đau, sưng gần gốc ngón tay cái
Khó cử động ngón tay cái và cổ tay khi bạn đang làm việc gì đó liên quan đến việc cầm nắm
Đau dọc mặt sau ngón tay cái, trực tiếp trên hai gân.
Tình trạng này có thể xảy ra dần dần hoặc bắt đầu một cách đột ngột.
Trong cả hai trường hợp, cơn đau có thể lan đến ngón tay cái hoặc lên cẳng tay.
Có thể thấy khó và đau khi cử động ngón tay cái, đặc biệt khi cố gắng véo hoặc cầm nắm đồ vật.
Cơn đau có thể trở nên tồi tệ hơn khi bạn cử động ngón tay cái hoặc cổ tay.
Nguyên nhân gây viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Việc vận động cổ tay quá mức được cho là có liên quan đến bệnh viêm bao gân de Quervain.
Gân là cấu trúc giống như sợi dây để gắn cơ với xương.
Khi cầm, nắm, véo hoặc vặn bất cứ thứ gì trong tay, hai gân ở cổ tay và ngón cái dưới trượt trong đường hầm được bao bọc bởi bao hoạt dịch gân.
Việc lặp đi lặp lại một chuyển động thường xuyên có thể gây kích ứng vỏ bọc xung quanh hai gân, làm dày và sưng lên làm hạn chế vận động của gân.
Các nguyên nhân khác gây ra bệnh viêm bao gân de Quervain bao gồm:
Tuổi tác:
Độ tuổi từ 30 đến 50, n có nguy cơ mắc bệnh viêm bao gân vùng mỏm trâm quay cổ tay cao hơn các nhóm tuổi khác, kể cả trẻ em
Giới tính:
Tình trạng này thường gặp phổ biến hơn ở phụ nữ
Mang thai:
Tình trạng này có thể liên quan đến thai kỳ
Chăm sóc trẻ:
Việc bồng bế trẻ liên tục phải sử dụng lực của ngón tay cái nhiều có thể là yếu tố gây nên viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Công việc hoặc sở thích liên quan đến chuyển động tay và cổ tay lặp đi lặp lại:
Những hoạt động này có thể góp phần gây ra bệnh viêm bao gân de Quervain.
Chẩn đoán viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Để chẩn đoán bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay, bác sĩ sẽ kiểm tra bàn tay để xem liệu có cảm thấy đau khi bị ấn lên mặt ngón tay cái của cổ tay hay không.
Bác sĩ cũng sẽ thực hiện nghiệm pháp Finkelstein, sẽ được yêu cầu gấp ngón tay cái vào trong lòng bàn tay và gấp các ngón tay trùm lên ngón tay cái.
Uốn cong cổ tay về phía ngón tay út.
Nếu điều này gây đau ở vùng gân dạng dài và gân duỗi ngắn ngón cái hoặc ở gốc ngón cái, có khả năng bị viêm bao gân de Quervain.
Điều trị viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Mục tiêu điều trị nhằm giảm viêm, duy trì cử động ở ngón tay cái và ngăn ngừa tái phát.
Nếu bắt đầu điều trị sớm, các triệu chứng sẽ cải thiện trong vòng bốn đến sáu tuần.
Nếu viêm bao gân bắt đầu trong khi mang thai, các triệu chứng có thể kết thúc vào khoảng cuối của thai kỳ hoặc khi cho con bú.
Một số phương pháp điều trị hiện nay như:
Dùng thuốc:
Để giảm đau và sưng, bác sĩ có thể cho sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn, như ibuprofen, naproxen.
Có thể đề nghị tiêm thuốc corticosteroid vào bao gân để giảm sưng.
Nếu bắt đầu điều trị trong vòng sáu tháng đầu khi có các triệu chứng, hầu hết mọi người sẽ hồi phục hoàn toàn sau khi tiêm corticosteroid, thường chỉ sau một lần tiêm.
Nẹp và vật lý trị liệu:
Bác sĩ có thể sẽ sử dụng thanh nẹp giữ cố định ngón tay cái và cổ tay.
Đeo nẹp 24 giờ một ngày trong 4 đến 6 tuần.
Phẫu thuật:
Nếu những phương pháp điều trị nêu trên không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nhằm giải phóng vỏ bọc gân để gân có thể di chuyển trơn tru.
Đây là một thủ tục ngoại trú.
Sau phẫu thuật sẽ cần gặp bác sĩ vật lý trị liệu để thực hiện các bài tập nhằm tăng cường sức mạnh cho ngón tay cái và cổ tay.
Các biện pháp khắc phục tại nhà và thay đổi lối sống:
Chườm đá vùng bị sưng đau để giảm viêm.
Ngừng làm bất cứ điều gì khiến tình trạng tồi tệ hơn.
Tránh các chuyển động lặp lại và các động tác vặn, véo bằng cổ tay và ngón cái.
TIP
Viêm gân vùng mỏm tram quay cổ tay hay hội chứng de Quervain là một bệnh lý gây ra đau đớn và sưng ở gốc ngón tay cái.
Người mắc bệnh thường gặp khó khăn khi xoay cổ tay hoặc cố gắng nắm, cầm vật thể.
Mặc dù nguyên nhân chính chưa được xác định, tuy nhiên, các hoạt động đòi hỏi sự lặp lại của cử động của cổ tay và ngón cái như làm vườn, chơi golf, sử dụng vợt thể thao hoặc nâng vật nặng có thể là nguyên nhân gây nên tình trạng này.
Những triệu chứng của bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Đau và sưng ở gốc ngón tay cái là những triệu chứng phổ biến nhất.
Khó khăn trong việc cử động ngón tay cái và cổ tay khi tham gia vào các hoạt động đòi hỏi sự cầm nắm.
Đau dọc theo mặt sau của ngón tay cái, trực tiếp trên hai gân.
Tình trạng này có thể xuất hiện dần dần hoặc bắt đầu đột ngột.
Trong cả hai trường hợp, cơn đau có thể lan đến ngón tay cái hoặc lên cẳng tay, làm cho việc cử động ngón tay cái hoặc cổ tay trở nên khó khăn và đau đớn hơn.
Nguyên nhân gây viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay
Mặc dù nguyên nhân chính xác gây nên bệnh viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay chưa được xác định, tuy nhiên việc vận động cổ tay quá mức được cho là một nguyên nhân có liên quan đến viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay.
Gân là cấu trúc tương tự như sợi dây kết nối cơ với xương.
Khi thực hiện các hoạt động đòi hỏi sự cử động của cổ tay và ngón cái, hai gân ở cổ tay và ngón cái trượt trong một hầm bao gân.
Sự lặp lại của các cử động này có thể gây kích ứng và làm cho bao gân sưng to và dày hơn, hạn chế sự di chuyển của gân.
Các nguyên nhân khác có thể gây ra viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay, bao gồm:
Chấn thương trực tiếp ở cổ tay có thể hạn chế chuyển động của gân.
Viêm khớp cũng là 1 trong những nguyên nhân gây viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay.
Những yếu tố nguy cơ nào gây viêm bao gân mỏm trâm quay cổ tay?
Có một số yếu tố nguy cơ có thể tạo điều kiện gây nên viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay cụ thể như:
Tuổi tác:
Người ở độ tuổi từ 30 - 50 có nguy cơ cao hơn so với các nhóm tuổi khác, kể cả trẻ em.
Giới tính:
Tình trạng này thường phổ biến hơn ở phụ nữ.
Mang thai:
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay có thể liên quan đến thai kỳ.
Chăm sóc trẻ em:
Nếu phải liên tục bế trẻ sử dụng ngón tay cái, có thể tạo điều kiện cho viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay.
Công việc hoặc sở thích liên quan đến cử động tay và cổ tay lặp đi lặp lại cũng có thể góp phần gây ra bệnh viêm bao gân De Quervain.
Chẩn đoán viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay như thế nào?
Để chẩn đoán viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra bàn tay để xem liệu có cảm thấy đau khi có áp lực lên phía trên ngón tay cái của cổ tay hay không.
Bác sĩ cũng có thể thực hiện thử nghiệm Finkelstein, trong đó sẽ gập ngón tay cái vào lòng bàn tay và gập các ngón tay khác lên ngón tay cái.
Sau đó, sẽ uốn cong cổ tay về phía ngón tay út.
Nếu điều này gây ra đau ở vùng gân dạng dài và gân duỗi ngắn ngón cái hoặc ở gốc ngón cái, có khả năng bị viêm bao gân De Quervain.
VIÊM GÂN VÙNG MỎM TRÂM QUAY CỔ TAY
(De quervain syndrome)
1. ĐẠI CƯƠNG
Viêm gân vùng mỏm trâm quay cổ tay (De Quervain syndrome) là bệnh lý viêm bao gân cơ dạng dài và duỗi ngắn ngón tay cái do nhà phẫu thuật người Thuỵ Sỹ Fréderic De Quervain phát hiện năm 1895.
Bệnh thường gặp ở nữ giới từ 30 đến 50 tuổi.
Bình thường cơ dạng dài và cơ duỗi ngắn ngón cái trượt trong đường hầm được bao bọc bởi bao hoạt dịch gân, có tác dụng làm trơn để hai gân trượt được dễ dàng.
Khi bao gân này bị viêm sẽ sưng phồng lên gây ra hiện tượng chèn ép dẫn đến hạn chế vận động của gân trong đường hầm gọi là hội chứng De Querrvain.
2. NGUYÊN NHÂN
Nguyên nhân còn chưa rõ (tự phát).
Tuy nhiên có một số yếu tố nguy cơ như:
- Các chấn thương vùng cổ bàn tay.
- Phụ nữ có thai và cho con bú.
- Các nghề nghiệp phải sử dụng bàn tay nhiều như làm ruộng, giáo viên, phẫu thuật, cắt tóc, nội trợ.
Vi chấn thương (các động tác lặp lại nhiều lần như cầm, nắm, xoay, vặn của cổ tay và ngón cái) là điều kiện thuận lợi gây nên viêm bao gân.
- Trong một số trường hợp có sự kết hợp với một số bệnh khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp.
3. CHẨN ĐOÁN
3.1. Lâm sàng
- Đau vùng mỏm trâm quay, đau tăng khi vận động ngón cái, đau liên tục nhất là về đêm.
Đau có thể lan ra ngón cái và lan lên cẳng tay.
- Sưng nề vùng mỏm trâm quay.
- Phụ nữ có thai và cho con bú.
- Sờ thấy bao gân dầy lên, có khi có nóng, đỏ, ấn vào đau hơn.
- Khó nắm tay. Khi vận động ngón cái có thể nghe thấy tiếng kêu cót két.
- Test Finkelstein: gấp ngón cái và khép về phía ngón 5 vào trong lòng bàn tay.
Nắm các ngón tay trùm lên ngón cái. Uốn cổ tay về phía xương trụ.
Nếu bệnh nhân thấy đau chói vùng gân dạng dài và gân duỗi ngắn ngón cái hoặc ở gốc ngón cái là dấu hiệu dương tính của nghiệm pháp.
3.2. Cận lâm sàng
- Có thể siêu âm vùng mỏm trâm quay: Hình ảnh gân dạng dài và duỗi ngắn dầy lên, bao gân dầy, có dịch quanh gân.
- Có thể thấy hình ảnh tăng sinh mạch trong gân hoặc bao gân trên Doppler năng lượng (PW).
- Làm thêm các xét nghiệm cơ bản (đường máu, chức năng gan, thận...).
3.3. Chẩn đoán xác định
Chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa vào khám lâm sàng.
Triệu chứng đau chói vùng mỏm trâm quay và test Finkelstein dương tính là bắt buộc phải có để chẩn đoán xác định bệnh.
Cũng cần đánh giá các yếu tố nguyên nhân hay yếu tố nguyên nhân gây bệnh như tiền sử nghề nghiệp, chấn thương vùng cổ bàn tay, các bệnh khớp kèm theo như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp.
Có thể sử dụng thêm siêu âm vùng mỏm trâm quay ở cơ sở y tế có điều kiện.
3.4. Chẩn đoán phân biệt
- Viêm màng hoạt dịch khớp cổ tay.
- Thoái hóa khớp gốc ngón tay cái.
- Viêm bao hoạt dịch gân cơ duỗi cổ tay quay ngắn và dài.
- Chèn ép nhánh nông thần kinh quay.
4. ĐIỀU TRỊ
4.1. Nguyên tắc chung
- Kết hợp nhiều phương pháp điều trị:
Không dùng thuốc, dùng thuốc, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng, ngoại khoa.
- Dự phòng bệnh tái phát: Loại bỏ các yếu tố nguy cơ, chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý, chú ý tư thế lao động đúng..
4.2. Điều trị cụ thể
4.2.1. Các phương pháp không dùng thuốc
- Giảm hoặc ngừng vận động cổ tay và ngón tay cái (thường 4 - 6 tuần).
- Trường hợp sưng đau nhiều nên dùng băng nẹp cổ tay và ngón cái liên tục trong 3 - 6 tuần ở tư thế cổ tay để nguyên, ngón cái dạng 45 độ so với trục xương quay và gấp 10 độ.
- Chườm lạnh.
- Điều trị bằng sử dụng laser màu, siêu âm, xung điện kích thích thần kinh qua da (TENS – transcutaneous elactrical nerve stimulation) để giảm đau, chống viêm
4.2.2. Dùng thuốc
- Thuốc chống viêm không steroid bôi tại chỗ: thuốc diclofenac dạng bôi:
Bôi 2-3 lần/ngày.
- Thuốc giảm đau: acetaminophen (Paracetamol): 0,5g x 2-4 viên /24h.
- Thuốc chống viêm không streroid đường uống.
Dùng một trong các loại thuốc sau: diclofenac 50mg x 2 viên/24h; meloxicam 7,5mg x 1-2 viên/24h; celecoxib 200 mg x 1 – 2 viên/24h.
- Tiêm corticoid trong bao gân De Quervain. Cần tránh tiêm vào mạch máu.
Do vậy tốt nhất là nên tiêm corticoid dưới hướng dẫn của siêu âm do tính chính xác, độ an
toàn cao.
Chỉ các bác sĩ được đào tạo chuyên khoa khớp mới được tiêm corticoid trong bao gân vì có nguy cơ đứt gân khi tiêm vào gân hay nhiễm trùng.
Các chế phẩm:
+ Hydrocortison acetat là loại tác dụng nhanh, thời gian bán huỷ ngắn.
Liều cho một lần tiêm trong bao khớp là 0,3ml.
Tiêm không quá ba lần cho mỗi đợt điều trị.
+ Methyl prednisolon acetat là loại tác dụng kéo dài, liều dùng 0,3 ml/1 lần, mỗi đợt tiêm hai lần. Mỗi năm không quá ba đợt.
+ Betamethasone (tên đầy đủ: betamethasone pripionate):
Liều dùng 0,3ml/1 lần tiêm.
4.2.3. Điều trị ngoại khoa
Chỉ áp dụng khi tất cả các biện pháp trên không hiệu quả.
Can thiệp phẫu thuật tạo ra nhiều không gian hơn cho gân hoạt động để gân không cọ xát vào đường hầm.
Sau mổ, có thể tham gia phục hồi chức năng.
Sau khi cắt chỉ, tập các bài tập chủ động để tăng dần biên độ và sức mạnh của các cơ.
5. TIẾN TRIỂN VÀ BIẾN CHỨNG
Hội chứng De Quervain đa số diễn biến từ từ và kéo dài; triệu chứng thường không rầm rộ.
Đôi khi bệnh nhân chỉ đau và hạn chế vận động nhẹ.
Tuy nhiên bệnh ảnh hưởng nhiều đến khả năng lao động, sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, làm giảm năng suất lao động, đặc biệt là khi làm các động tác cần đến hoạt động tinh tế của bàn tay.
6. PHÒNG BỆNH
- Tránh các hoạt động bàn tay, cổ tay lặp đi lặp lại trong thời gian dài;
Cần xen kẽ thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
Cũng cần tập luyện cho gân dẻo dai qua những bài tập cho gân khớp vùng cổ tay.
- Không nên xoa bóp thuốc rượu, dầu nóng vì dễ làm tình trạng viêm nặng thêm.
Không nên nắn bẻ khớp vì sẽ làm tổn thương thêm gân khớp.
- Ngoài ra, nên có chế độ ăn đầy đủ sinh tố, đặc biệt ở phụ nữ khi mang thai hay sau khi sinh.
Ở người lớn tuổi, nên bổ sung thêm calci, dùng sữa và các sản phẩm của sữa (sữa chua, phomat).
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Carlton A. William W; “Corticosteroid Injection for Treatment of de Quervain’s Tenosynovitis” A Pooled Quantitative Literature Evaluation, 2003; p1- 3
2. Cyriac Peters - Veluthamaningal, Winters JC; “Randomised controlled trial of local corticosteroid injections for de Quervains”; 2009; p1- 8
3. M, Moghazy K; “Ultrasonographic diagnosis of the de Quervain’s tenosynovitis”; Ann Rheum Dis 2002; p61:1034-5.
4. Peters-Veluthamaningal C, Windt DA; “Corticosteroid injection for de Quervain's tenosynovitis”; Cochrane Database Syst Rev, 2009:CD005616.
5. Seyed A.M, Seyed A.A; “ Methylprednisolone Acetate Injection Plus Casting Versus Casting Alone for the Treatment ofde Quervain’s Tenosynovitis23”; December 2008; p270 -275.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.